Realistisch beeld van een AZC met 275 bewoners in Noordwijk

De gemeente Noordwijk onderzoekt de komst van een asielzoekerscentrum (AZC) voor 275 bewoners, waaronder 23 alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s). Hoe ziet zo’n centrum er in de praktijk uit, en wat laten landelijke cijfers zien over incidenten en overlast?

1. Omvang en samenstelling

Een AZC met 275 bewoners geldt als middelgroot. Ter vergelijking: Nederland telt ruim 300 opvanglocaties met in totaal meer dan 100.000 bewoners (2024). Het aandeel amv’s in Noordwijk (8,4%) ligt dicht bij het landelijke gemiddelde van circa 9% (bron: WODC, 2024). Deze jongeren vragen extra begeleiding, omdat zij kwetsbaarder zijn en vaker betrokken zijn bij incidenten.

2. Landelijke cijfers over incidenten

Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) rapporteerde in 2024 de volgende cijfers over alle COA-locaties:

16.200 incidenten in totaal, op een populatie van 106.065 bewoners.

Dat betekent dat ongeveer 15 incidenten per 100 bewoners worden geregistreerd.

Circa 11% van de bewoners was betrokken bij een incident.

Voor een AZC van 275 bewoners in Noordwijk komt dit neer op een schatting van ongeveer 42 incidenten per jaar.

De meeste incidenten spelen zich af binnen het AZC, vaak tussen bewoners onderling of richting personeel.

Amv’s

Amv’s zijn onevenredig vaak betrokken bij incidenten:

Ongeveer 34% van de amv’s raakte in 2024 betrokken bij een incident.

Ter vergelijking: bij alle bewoners samen is dit 11%.

Dit betekent dat bij een groep van 23 amv’s in Noordwijk naar verwachting 7 à 8 jongeren in de loop van een jaar betrokken raken bij een of meerdere incidenten.

3. Landelijke cijfers over criminaliteit

Het WODC registreerde in 2024 ook verdachten van misdrijven onder COA-bewoners:

5.875 bewoners stonden geregistreerd als verdachte, dat is ongeveer 3% van alle bewoners.

De meeste verdenkingen betreffen vermogensdelicten zoals winkeldiefstal of fietsdiefstal.

Geweldsmisdrijven zijn relatief schaars.

Voor een centrum van 275 bewoners betekent dit een verwachting van circa 8 bewoners per jaar die verdacht raken van een misdrijf.

Onder amv’s ligt dit percentage hoger: ongeveer 8%. Dat zou in Noordwijk neerkomen op 1 à 2 jongeren per jaar.

4. Onderrapportage

Het is belangrijk te benadrukken dat deze cijfers waarschijnlijk onderrapportages zijn. Niet alle incidenten of kleine delicten worden gemeld of geregistreerd, bijvoorbeeld omdat slachtoffers het niet doorgeven, omdat het personeel de situatie intern oplost, of omdat aangifte niet altijd wordt gedaan.

Onderzoekers schatten dat een aanzienlijk deel van de kleinere voorvallen – zoals verbale agressie, intimidatie of winkeldiefstal – onzichtbaar blijft in de officiële statistieken. Het werkelijke aantal incidenten ligt daarom vermoedelijk hoger dan de geregistreerde cijfers.

5. Wat betekent dit voor Noordwijk?

Aantal incidenten: naar verwachting 40–45 per jaar, maar mogelijk meer door onderrapportage.

Aantal verdachten: circa 8 per jaar, meestal voor kleinere vermogensdelicten. Het reële aantal ligt vermoedelijk hoger.

Amv’s: een specifieke groep die extra begeleiding nodig heeft, gezien hun verhoogde betrokkenheid.

De impact op de directe leefomgeving zal vooral liggen in kleinere vormen van overlast (bijvoorbeeld samenscholing, geluid, afval of fietsdiefstal). Zwaardere misdrijven of grootschalige ordeproblemen zijn niet de norm, zeker niet in middelgrote centra.

6. Klachten en zorgen

Er zijn doorgaans twee typen klachten rond AZC’s:

Van omwonenden: zorgen over leefbaarheid, geluid, kleine criminaliteit en het gevoel van veiligheid.

Van bewoners: klachten over leefomstandigheden, privacy, en psychische druk door procedures en wachttijden.

Een belangrijk verschil: veel incidenten die binnen een AZC plaatsvinden, raken de buurt niet direct, maar kunnen via media-aandacht of sociale media toch leiden tot onrust.

7. Verschillende verhalen

In het maatschappelijke debat klinkt soms dat er nauwelijks overlast van een AZC uitgaat. Aan de andere kant worden incidenten soms juist sterk uitvergroot in het publieke debat.

De landelijke cijfers geven een genuanceerder beeld:

Er is wel degelijk sprake van incidenten en misdrijven, in lijn met de genoemde percentages.

Tegelijk zijn de aantallen in absolute zin beperkt en vaak intern binnen het AZC.

Deze cijfers vormen daarmee een realistisch kader voor de discussie in Noordwijk: noch volledige ontkenning, noch doemscenario’s zijn op hun plaats.

8. Beheersbaarheid

Middelgrote AZC’s (200–300 bewoners) staan bekend als beter beheersbaar dan de megacentra zoals Ter Apel. Voorwaarde is wel dat er:

-voldoende begeleiding en activiteiten zijn voor amv’s,

-goede samenwerking bestaat tussen COA, gemeente en politie,

-en omwonenden tijdig en transparant worden geïnformeerd.

Conclusie

Op basis van landelijke gegevens is een AZC van 275 bewoners in Noordwijk een gemiddeld opvangcentrum qua omvang en samenstelling. De cijfers wijzen op een verwacht aantal van ongeveer 42 incidenten en 8 verdachten per jaar, met een relatief grote rol voor de groep amv’s.

Omdat niet alle incidenten en misdrijven worden geregistreerd, ligt het werkelijke aantal vermoedelijk hoger.