Er speelt iets groots waar bijna niemand iets van weet.

Er wordt achter de schermen gewerkt aan een nieuw plan met een keurige naam:
het Programma Landelijk Gebied Duurzame Greenport (LGDG).
Het klinkt als iets voor bloemen en bijen, maar het gaat over véél meer dan dat.

In dit programma staan ingrijpende keuzes die ons allemaal raken:

• de komst van het grote onderstation aan de Freesialaan,
• de aanleg van het warmtenet en nieuwe energie-infrastructuur,
• het nieuwe woningbouwbeleid in de Duin- en Bollenstreek,
• en zelfs de manier waarop ons landschap en agrarisch gebied straks wordt ingericht.

Met andere woorden: dit programma bepaalt de toekomst van de hele streek —
van waar huizen komen tot hoe boeren, natuur en energie straks naast elkaar moeten bestaan.

🏛️ Nu het opvallende:

De gemeenteraden mogen daar niet over beslissen.
Het plan wordt namelijk vastgesteld door de colleges van burgemeester en wethouders, terwijl de gekozen raadsleden alleen “wensen en bedenkingen” mogen opsturen.

Dat klinkt onschuldig, maar het betekent dat het zwaarste ruimtelijke beleid van de komende 15 jaar wordt vastgelegd zonder raadsbesluit.
Dat terwijl de wet juist zegt dat zulke plannen moeten passen binnen de Omgevingsvisie – het kompas dat de gemeenteraad vaststelt namens de inwoners.

⚖️ Juridisch probleem

Noordwijk werkt nog met de oude Omgevingsvisie uit 2022, waarin de oude Greenport-afspraken (ISG) nog steeds gelden.
De nieuwe Omgevingsvisie 2.0, die het LGDG zou moeten dragen, is nog niet vastgesteld door de raad. Als het college het LGDG-programma nu toch aanneemt,
gebeurt dat dus zonder wettelijke samenhang met een geldende Omgevingsvisie.
Dat is juridisch aanvechtbaar – omdat de Omgevingswet eist dat een programma alleen mag worden vastgesteld als het “in hoofdlijnen overeenstemt” met de visie van de raad (artikel 3.4, lid 2).

🧠 In gewone taal

Het is alsof de wethouders alvast de route uitstippelen, terwijl de raad nog bezig is het kompas te tekenen. Als dat kompas straks een andere richting aangeeft, is het beleid al lang de andere kant op gestuurd.

🚨 Waarom dit belangrijk is

Wat hier gebeurt, lijkt technisch, maar het raakt de kern van onze lokale democratie.
Als de raad niet eerst de kaders bepaalt, dan kunnen de grootste besluiten – over energie, wonen en landschap – gewoon via een “collegeprogramma” worden geregeld, buiten het zicht en zonder instemming van de gekozen volksvertegenwoordiging.

Daarmee gaat het college niet alleen tegen de bedoeling van de Omgevingswet in,
maar ook tegen de geest van goed bestuur: belangrijke keuzes over onze leefomgeving horen niet aan een bestuurstafel genomen te worden, maar in het openbaar, met de raad én de inwoners aan tafel.

Kortom:

Eerst de visie van de raad (het kompas),
dan pas het programma van het college (de route).
Alles andersom is bestuurlijk fout en juridisch wankel.