Selectieve verontwaardiging: wie bepaalt welk protest telt?

Gisteren liepen de emoties hoog op bij de demonstratie tegen AZC. Zoals vaker gebeurt bij grote protesten, waren er groepen aanwezig die duidelijk niet kwamen om rustig hun mening te geven, maar om de confrontatie te zoeken. Dat is betreurenswaardig – maar het neemt niet weg dat de meerderheid vreedzaam demonstreerde.

Onderzoek naar rellen laat dit patroon telkens terugkomen. Politie & Wetenschap beschreef het al in 2009: bij conflicten heb je altijd een kleine groep die er “om te rellen” is, een deel dat meegaat in de spanning, en een grote meerderheid die rustig aanwezig is. Toch zie je hoe snel de framing toeslaat: “rellen bij AZC-protest”. De incidenten domineren het nieuws, terwijl het echte verhaal – honderden burgers die vreedzaam hun zorgen uiten – onderbelicht blijft.

Twee maten

Die selectieve verontwaardiging wringt. Neem de heftige rellen tussen Eritrese groepen, die zelfs landelijke nieuwszenders haalden. Grote vernielingen, zware politie-inzet – maar opvallend genoeg zonder dezelfde golf van morele veroordeling richting de gemeenschap als geheel. Toen was het: “een conflict binnen een specifieke groep”.

Bij een AZC-protest is de toon ineens heel anders: “boze burgers die rellen schoppen”. De nuance – dat 90% vreedzaam aanwezig is – verdwijnt in de montagekamer.

Politieoptreden als katalysator

Daar komt bij dat de rol van de politie zelden kritisch wordt belicht. Beelden laten zien dat de ME hard optrad, soms ook nodig maar ook richting publiek dat zich rustig gedroeg. Natuurlijk roept dat reactie op – wie met grof geweld wordt benaderd, voelt zich niet gehoord maar aangevallen.

Vergelijk dat eens met het optreden bij Extinction Rebellion. Daar zien we vaak een heel ander beeld: de-escalatie, geduld, soms zelfs koffie of water. Activisten worden pas later, één voor één, zorgvuldig afgevoerd. Het resultaat: de sfeer blijft rustig en de media-aandacht richt zich op de boodschap, niet op de knuppels.

Het contrast is veelzeggend. Kennelijk kan de politie de-escalerend optreden – maar de vraag is: waarom kiest men er bij sommige groepen wél voor, en bij andere niet?

De vraag die blijft hangen

Het gaat dus niet alleen om de incidenten zelf, maar vooral om de vraag:

• Waarom worden sommige rellen breed uitgemeten en andere nauwelijks belicht?
• Waarom kiest de politie soms voor de-escalatie, en soms voor harde ingrepen?
• Wie heeft er belang bij dat een vreedzame meerderheid wordt weggezet als relschoppers?

Als burgers hun stem laten horen over een besluit dat hun leefomgeving raakt, verdienen ze een eerlijke weergave – geen verdachtmaking, geen selectieve verontwaardiging.

https://www.politieenwetenschap.nl/publicatie/politiekunde/2009/rellen-om-te-rellen-133